در پاسخ این سوال باید چند نکته متذکر شد :
اولا: از آتش خلق شدن ابلیس و سایر جنیان، بدین معنا نیست که آنها عین آتش هستند بلکه جسم‌شان از آتش خلق شده است چنان چه از خاک خلق شدن انسان بدین معنا نیست که جسم انسان عین خاک باشد بلکه همان گونه که می دانیم آدمی [به غیر از حضرت آدم ع]، از نطفه خلق شده و بدن او از گوشت و خون و استخوان است. اما خلقت نطفه نیز به خون بر می‌گردد و خون از مواد غذایی تأمین می‌شود و مواد غذایی نیز از خاک به دست می‌آید. لذا خداوند کریم در یک آیه می‌فرماید همه را «نه فقط حضرت آدم (ع) را » از خاک آفریدم (1)و در آیه‌ی دیگری می‌فرماید که از نطفه آفریدم.(2)
ثانیا: آتش دوزخ که از نوع آتش کبری است، با آتش دنیا که وجود مادی اجنه از آن است بسیار متفاوت است. آتش دنیا هرچه سوزنده باشد جسم و بدن انسان را می‌سوزاند اما روح را نمی‌سوزاند چون روح مجرد و بدون جسم است اما آتش برزخ و قیامت نه تنها جسم برزخی را می‌سوزاند بلکه روح و روان را هم می‌سوزاند لذا قرآن کریم می فرماید: نَارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ (3) الَّتِی تَطَّلِعُ عَلَى الْأَفْئِدَةِ (4) آتش جهنم ، آتش برافروخته خداوند است که بر دلها غلبه می یابد.
ثالثا: عذاب الهی متنوع و متعدد است و همانگونه که گفته شد عذاب الهی فقط جسمانی نیست که اشکالی به عذاب شیاطین بشود و ممکن است که عذاب شیاطین از نوع عذاب روانی باشد.
نتیجه اینکه خلق شدن جسم جنیان و ابلیس از آتش، موجب مصون بودن آنها از عذاب جهنم نمی شود.
پی نوشت:
1. وَلَقَدْ خَلَقْنَا الإِنسَانَ مِن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ (سوره الحجر، آیه 26).
2. أَلَمْ یَکُ نُطْفَةً مِّن مَّنِیٍّ یُمْنَى(سوره القیامه، آیه 37).
3. قرآن کریم، سوره الهمزة، آیه 6 .
4. قرآن کریم، سوره الهمزة، آیه 7.
