تبلیغات ویژه

» خرید ممبر تلگرام »طراحی سایت و سئو »خرید فالوور و لایک »ادمین حرفه ای اینستاگرام »پکیج آموزش ارزهای دیجیتال »تبلیغات در اینستاگرام »خرید پیج اینستاگرام

مطالب مهم




آیا زائر و توریست یکی هستند؟

زائر و #گردشگر به لحاظ ساختاری و مکانی یکی هستند یا از عناصر یکدیگر تشکیل شده اند.

در معنای سنتی و تاریخی گردشگری مذهبی عبارت است از؛ سفری فیزیکی در جست و جوی حقیقت و در جست وجوی آنچه مقدس و مبارک است، اما آنچه که امروز از آن به عنوان گردشگری مذهبی یاد می شود گونه ای از گردشگری است که شرکت کنندگان در آن دارای انگیزه های مذهبی (منحصرا زیارت یا به صورت ترکیب از سایر انگیزه های زیارت و سیاحت) هستند که این انگیزه آنها را به سفر به اماکن مقدس، حضور در رویدادهای مذهبی، شرکت در نمایشگاه ها و مسابقات با محتوای دینی و مذهبی تشویق و ترغیب یا وادار می سازد. در همین حال، متفاوت بودن هدف و انگیزه از سفر در بستر مذهب و فضاهای مذهبی سبب شده اندیشمندان جامعه شناسی گردشگری نظرات مختلفی پیرامون معرفت شناسی این پدیده جغرافیایی ارائه دهند که این نظریات را می توان در دو دسته تمایز بین گردشگر و زائر و عدم تمایز طبقه بندی کرد.

تمایز بین گردشگر و زائر

مطابق این دیدگاه بین زائر و گردشگر از سه منظر می توان تفاوت قائل شد:

1. زائر-گردشگر؛ کنش های اجتماعی معطوف به ارزش و معطوف به هدف

زائر برای رسیدن به مقصود سختی راه و هزینه سفر را به جان می خرد و هرآنچه که در مسیر به عنوان مانع جلودارش شود به کنار می زند و برآن غلبه می کند تا به هدفی ارزشمند که از دیدگاه عقلانیت ابزاری خالی از هرگونه «سود مادی و دنیوی» است، دست یابد. طبق این دیدگاه هرچه سفر سخت تر، چالشی تر و پرمشقت تر باشد، لذت رسیدن به مقصد و دیدار از مقصود برای زائر زیباتر، دلچسب تر و با ارزش تر است. بنابراین عمل سفر به قصد زیارت، امری معطوف به ارزش و غیرمادی است، اما در مقابل کنش گردشگر معقول، حساب شده براساس سود و زیان شخصی (اقتصادی، اجتماعی و ...)، معطوف به هدف مادی/دنیوی است.

2. زائر، گردشگر دو مفهوم برخاسته از دو سبک زندگی

زائر پس از بازگشت از زیارت در خرده فرهنگ خود از منزلت اجتماعی بالاتری برخوردار و القاب ارزشمند تازه ای به او نسبت داده می شود. حتی نحوه بدرقه و پیشواز مسافران مقاصد مذهبی متفاوت است. از طرف دیگر عمل زیارت مستلزم اجرای مناسک خاصی است که گاه این مناسک سخت و طاقت فرسا می شود. همچنین انجام سفر در مناسبت های خاص به بارِ کیفی این سفرها به شدت می افزاید، اما در مقابل ارزش سیاحت به قصد تفریح و سرگرمی به لحاظ «کیفیت ارزشی» که به آن نسبت داده می شود با سفر زیارتی قابل قیاس نیست؛ چرا که گردشگر بدون رنج و آلام خاصی، فعالیت های تفریحی-سیاحتی خود را انجام می دهد و به دنبال تثبیت موقعیت اجتماعی خویش است.

3. زائر، گردشگر؛ هویت های گفتمانی متفاوت

با گذر زمان گفتمان های موجود برای تعبیر پدیده ها دچار تغییر و دگرگونگی می شوند. بر این اساس سفر برای زیارت و گردشگری کردارهای گفتمانی مبتنی بر اپیستمه ها یا صورت بندی های دانایی متفاوت هستند که پیرامون هرکدام از این مفاهیم، ذهنیت ها، معناها و گفتمان های مختلفی برای تبیین و توصیف آنها شکل می گیرد. به عبارت دیگر، گفتمانی که به زائر همچون یک هویت معنا می بخشد، حول دال مرکزی ایمان، باور و اعتقاد مذهبی سامان یافته و آنچه پیرامون مفهوم زائر در ذهنمان شکل می گیرد ولیمه دادن، حلالیت طلبیدن، طلب دعا و شفاعت کردن و ... است. گفتمانی هم که به هویت گردشگر معنا می دهد، حول دال مرکزی لذت و منفعت فردی شکل گرفته است که مفاهیمی همچون فرار از زندگی ماشینی، رهایی از استرس و کاهش تنش، آسایش، لذت بردن از مناظر و ... پیرامون آن در ذهنمان نقش می بندند.

عدم تمایز و تفاوت

طبق این دیدگاه، زائر و گردشگر به لحاظ ساختاری و مکانی یکی هستند یا از عناصر یکدیگر تشکیل شده اند و اینکه برخی این دو مفهوم را جدای از یکدیگر می پندارند از عدم آگاهی کافی آنها نشأت می گیرد. همچنین طبق این دیدگاه انگیزه سفر نقشی در تعریف گردشگر یا معنای گردشگری ندارد؛ بر همین اساس یک زائر، گردشگری است که با انگیزه های معنوی و مذهبی سفر می کند. طرفداران این دیدگاه معتقدند گردشگران افرادی لذت گرا نیستند که هدف شان تنها سرگرمی و کسب لذت در مقصد باشد و بیان می کنند این دیدگاه سطحی نگرانه و غیرمعقول است. از طرف دیگر، هم زائر و هم گردشگر از ارکان گردشگری نظیر زیرساخت های حمل و نقل، اقامت، غذا و ... استفاده و زائران هم مانند گردشگران در فعالیت های عادی گردشگری شامل خرید کردن، لباس پوشیدن و... شرکت می کنند. ازجمله معروف ترین نظریات موجود در تبیین این دو مفهوم، نظریه طیف گردشگری مذهبی اسمیت (1992) است که طبق آن گردشگران و زائران دو گروه جدا نیستند. بلکه دو مفهوم اند در دو سر یک طیف.

بی تردید مراسم، آیین های مذهبی، فضاها و مکان های دینی و مقدس ارتباط دهنده مذهب و گردشگری هستند که هم زائران و هم گردشگران را به سوی خود می کشانند. پیچیدگی و چندبعدی بودن این عوامل به خوبی نشان می دهد که تحقیقات بیشتری پیرامون مساله زائر-گردشگر نیازمند است. اما آنچه مسلم است افزایش شمار گردشگران در فضاهای معنوی و مقدس ادیان است و این موضوع توجه مدیران و سیاست گذاران مقاصد مذهبی برای مدیریت خدمات و تقاضا و بررسی اثرات، پیامدها و کارکردهای گردشگری مذهبی را دوچندان ضروری کرده است؛ امری که علی القاعده در کشور ما نیز در مثلث شهرهای مذهبی ایران یعنی مشهد-قم-شیراز اجتناب ناپذیر است.




پیشنهاد میشه بخونید : برای مشاهده جزئیات کامل این خبر «آیا زائر و توریست یکی هستند؟»اینجا را کلیک کنید. شفاف سازی:خبر فوق در سایت منبع درج شده و صرفا در این سایت بازنشر شده است .چنانچه به خبر فوق اعتراض دارید جهت حذف آن «اینجا» را کلیک کنید.

گزارش تخلف

تمامی مطالب از سایت های مجاز فارسی و ایرانی تهیه و جمع آوری شده است، در صورت وجود هرگونه مشکل از طریق صفحه گزارش تخلف اطلاع دهید.

جستجو های اخبار روز

اخبار برگزیده

هم اکنون میخوانند ..