رازهای "زندگی خصوصی" شما اف

فرادید| سیاران وارلی- همه چیز از حوالی کریسمس شروع شد. داشتم به این فکر می‌کردم که چیزی به عنوان هدیه سال نو برای نامزدم بخرم؛ بعد یادم افتاد که قبلا به من گفته بود که دلش یک کاپشن "خوش فرم" می‌خواهد. یک کاپشن قرمز چشمم را گرفته بود اما چندان مطمئن نبودم! به همین خاطر نظر نامزدم در مورد آن کاپشن را هم جویا شدم. روز بعد، تبلیغ یک کاپشن قرمز در صفحه فیسبوکم ظاهر شد. دقیقا شبیه همان کاپشنی بود که به نامزدم توضیح داده بودم. از تعجب داشتم شاخ درمی‌آوردم!
 
به گزارش فرادید به نقل از بی بی سی انگلیسی، کمی از این طرف و آن طرف جویای اوضاع شدم و مرتب داستان‌های مشابهی به گوشم می‌خورد. یکی از آشنایانمان داستان دوستش "دِیو" (Dave) را برام تعریف کرد. دیو ساکن دورست (Dorset) است. آن‌ها دو نفری با هدف قدم زدن به بیرون رفتند و کسی همراهشان نبود. دیو در مورد ساعتی حرف می‌زد که قصد داشت به زودی بخرد. آن آشنای ما که مخاطب دیو بود، می‌گوید که تا آن لحظه هرگز نام آن برند را نشنیده بود. اما روز بعد عکس‌های تبلیغاتی از همان برند در صفحه فیسبوکش ظاهر شد!
 
خانم دیگری می‌گفت که داشت یکی از قسمت‌های سریال تلویزیونی Apple Tree Yard را مشاهده می‌کرد که در آن قسمت چندین مرتبه نام مارک کاستلی (Mark Costley) تکرار می‌شد. فیسبوک در مدت کوتاهی پس از آن شخصی با همان نام را برای دوستی به من معرفی کرد. آن خانم می‌گوید که تا آن لحظه هرگز دوستی با نام مارک کاستلی نداشته و هیچ "دوست مشترکی" هم بین او و کاستلی وجود نداشته است.
 
سال گذشته، پایگاه خبری آمریکایی nbc4i آزمایشی انجام داد تا ببیند آیا فیسبوک مکالمات روزانه‌شان را رصد می‌کند. بدین منظور آن‌ها کِلی بِرنز، استاد ارتباطات جمعی دانشگاه فلوریدای جنوبی، را استخدام کردند. برنز امکان میکروفون اپلیکیشن فیسبوکش را فعال کرده و با صدایی بلند گفت: «واقعا دوست دارم به یک سافاری در آفریقا بروم. به نظرم اینکه تجربه سوار شدن بر آن جیپ‌ها باید بسیار لذت بخش باشد.»
 
در کمتر از یک دقیقه، یک داستان مربوط به سافاری در صفحه فیسبوکم ظاهر شد.
 
آن آزمایش به تیتر روزنامه‌های سراسر جهان تبدیل شد.
 
پروفسور برنز می‌گوید از آن زمان که ماجرا را برای BBC تعریف کرده، کاربران صدها داستان مشابه را برایش نقل کرده‌اند. خانم برنز همچنین اضافه می‌کند: «به نظرم انواع و اقسام اتفاقات و شرایط عجیب این چنینی وجود دارد.»
 
پس از آزمایش آن شبکه خبری، تصمیم گرفتم که من هم جداگانه آزمایش‌هایی را انجام دهم. شرکت پن تست پارتنرز (Pen Test Partners) در زمینه امنیت سایبری فعالیت می‌کند. حوزه وظیفه‌شان بررسی امنیت نرم‌افزارها و محصولات است. دیوید لاج یکی از افرادی که آزمایش‌ها را انجام می‌دهد. بنا به توصیه دیوید، یک گوشی هوشمند کاملا نو خریدم که هیچ سیمکارتی قبلا در آن قرار نگرفته باشد.
 
باز هم بنا به توصیه دیوید، چند پروفایل جدید در شبکه‌های اجتماعی ایجاد کردم تا سوابق جستجوهایم بر نتیجه آزمایش اثری نگذارد. در دوران نوجوانی، من و دوستانم از عناوین ساختگی برای معرفی خودمان استفاده می‌کردیم. این اسامی کاملا باید غیر مرتبط می‌بودند. نام مستعار مورد علاقه من دوکوآن بود. به همین خاطر، یک حساب فیسبوک و جیمیل به نام دوکوآن مارتین متولد شد.
 
میکروفون تمام اپلیکیشن‌ها را فعال کردم و به تمامی حالات ممکن با آن صحبت می‌کردم: دهانم را نزدیک به میکروفون می‌کردم؛ دور می‌کردم؛ و یا میان صداهای دیگر حرف می‌زدم.
 

سیاران وارلی

اول از همه همان بحث کاپشن قرمز را پیش کشیدم. این بار اما هیچ اتفاقی در فیسبوکم رخ نداد. اما در جستجوی گوگل، اتفاقاتی رخ داده بود. ابتدا کمی در مورد کاپشن قرمز خزدار حرف زدم و بعد عبارت کاپشن زنانه را جستجو کردم. نخستین عکسی که ظاهر شد، دقیقا مشابه توضیحاتم بود. با خودم فکر کردم: «پس از کار گوگل سر درآورده‌ام.»
 
اما وقتی با آیفون و لپتاپ مک شخصی خودم همان عبارت را جستجو کردم، باز همان کاپشن قرمز عکس اول بود. این اتفاق در حالی رخ داد که آن دستگاه‌ها صدای من را نشنیده بودند.
 
عبارت دیگری را تکرار کردم: «یک پهپاد پاروت [شرکت فرانسوی] می‌خواهم. پهپاد پاروت. پهپاد. پاروت.»
 
مطابق انتظارم، وقتی در گوگل parr را تایپ کردم، عبارت پهپاد پاروت (Parrot Drone) به عنوان دومین گزینه پیشنهادی موتور جستجوی گوگل ظاهر شد.
 
البته آن نوع پهپاد بسیار محبوب است و شاید گوگل دخالتی در پیشنهادهایش نکرده بود. به همین خاطر تصمیم گرفتم یک کالای کمتر شناخته شده را امتحان کنم. "دراکولا" نام یکی از محصولات شرکت کولا است که برای «طرفداران تمام سنین هالووین» تولید شده است. چندین بار جلوی میکروفون گوشی‌ام در مورد این نوشیدنی صحبت کردم اما نتیجه‌ای نداشت.
 
چند مورد دیگر را هم امتحان کردم تا به اطلاعات بیشتری دست پیدا کنم: سگ هاسکی، کوتوله‌ها یا گنوم‌ها و پوشک بزرگسالان. دو مورد آخر را از سایت رِدیت انتخاب کردم. در آنجا صفحه‌ای ایجاد شده بود و کاربران در مورد جاسوسی تلفن‌های همراهشان صحبت کرده بودند. این سه گزینه هم هیچ نتیجه‌ای نداشت.
 
فیسبوک در تابستان سال گذشته بیانیه‌ای را منتشر کرد.
 
این شرکت گفته بود: «چند مقاله که به تازگی منتشر شده اتهاماتی را متوجه ما کرده‌اند. آن‌ها نوشته‌اند که فیسبوک به مکالمات افراد گوش می‌کند تا تبلیغات مرتبطی را به آن‌ها نشان دهد. این موضوع صحت ندارد.»
 
امیلی کلارک، سخنگوی گوگل، به من گفت که شرکت گوگل از طریق میکروفون هیچگونه اطلاعاتی را جمع‌آوری نمی‌کند مگر آنکه کاربر از سیستم تشخیص صدای OK Google استفاده کرده باشد. به صراحت در سیاست‌های حریم خصوصی گوگل نوشته شده است: «ما اطلاعات شخصی شما را به کسی نمی‌فروشیم.» البته آن‌ها توضیح می‌دهند که چگونه از داده‌ها برای اهداف تبلیغاتی استفاده می‌کنند: «تلاش می‌کنیم تا اطلاعات سودمندی را بر اساس داده‌های جمع‌آوری شده از طریق دستگاه‌هایتان به شما نشان دهیم. ما داده‌ها را بر اساس جستجوهایتان، مکان زندگی یا کارتان، وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی که نصب کرده‌اید، ویدیوها و تبلیغاتی که مشاهده نموده‌اید و همچنین اطلاعات شخصی (مانند سن، جنسیت و موضوع‌های مورد علاقه) که به ما داده‌اید، جمع‌آوری می‌کنیم.
 
آن‌ها همچنین قوانینی را برای توسعه دهندگان اپلیکیشن‌ها وضع کرده‌اند: «قوانین حریم خصوصی تمام اپلیکیشن‌ها باید به وضوح در مورد تمامی دسترسی‌های اپلیکیشن و به اشتراک گذاری داده‌ها با شرکت‌های ثالث به کاربر اطلاعات بدهد.»
 
آیا تمام داستان‌های نقل شده، به قول پروفسور کلی برنز، فقط بر حسب "تصادف" بوده است؟
 
دیوید لاج و کِن مونرو، از کارکنان شرکت پن تست پارتنرز، سال گذشته به تنهایی آزمایشی را انجام دادند تا بلکه سر از کار نحوه کارکرد تکنولوژی دربیاورند. آن‌ها اپلیکیشنی را طراحی کردند و اجازه دسترسی به میکروفون را نیز به آن دادند. سپس کنار میکروفن گوشی کمی صحبت کردند.
 
کن می‌گوید: «ما یک سرور مخصوص شنود مکالمات را در اینترنت به راه انداختیم. هر چیزی که توسط میکروفن گوشی شنیده می‌شد، مستقیم بر روی آن سرور بارگذاری می‌شد. هر کسی که به سرور دسترسی داشته باشد می‌تواند تمامی مکالمات را بشنود.» البته در این مورد فقط کن و دیوید به سرور دسترسی داشتند. آن‌ها نشان دادند که چنین چیزی به لحاظ تکنولوژی شدنی است.
 
پاتریک واردل، کارمند پیشین آژانس امنیتی ملی آمریکا و ناسا، در حال حاضر به عنوان رئیس بخش تحقیقاتی سایناک، یک شرکت فعال در حوزه امنیت سایبری، مشغول به کار است. او در اوقات فراغت خود، ابزارهای امنیتی رایگانی را برای سیستم عامل مک توسعه می‌دهد.
 
یکی از این ابزارها اورسایت (Oversight) نام دارد. هر بار که یک اپلیکیشن تلاش می‌کند تا به دوربین یا میکروفن دستگاهتان دسترسی پیدا کند، آن ابزار فورا به شما اطلاع می‌دهد.
 
از واردل پرسیدم که آیا اپلیکیشن‌هایی مانند فیسبوک، گوگل و اینستاگرام نیز اجازه دسترسی به میکروفن را می‌خواهند؟ او جواب داد: «اگر این کار را کنند، خیلی شگفت زده خواهم شد. این کار بازتاب رسانه‌ای بسیار بدی خواهد داشت. اما به نظرم خطرات کمتری وجود داشته باشد زیرا اپلیکیشن‌های ثالثی وجود دارند که می‌توانند این کار را برایشان انجام دهد.»
 
پاتریک موردی را درباره اپلیکیشن تیم بسکتبال "گلدن استیت واریرز" به من گفت. بر اساس یک دعوی قضایی، این اپلیکیشن "بدون اجازه، از مکالمات خصوصی کاربران شنود می‌کند.» تکنولوژی این اپلیکیشن توسط سیگنال 360 تایید شده است. لورن کولی، مدیر ارشد اجرایی شرکت سیگنال 360، می‌گوید: «تکنولوژی ما هیچگونه محتوای صوتی را استفاده و یا نگهداری نمی‌کند. ما هیچ نوع مکالمه‌ای را در جایی ثبت نمی‌کنیم.» این پرونده البته هنوز در جریان است.
 
یکی از مشتریان اُورسایت پاتریک می‌گوید: «وقتی اپلیکیشن Shazam را خاموش کردم. هنوز فرآیند ضبط صدا در جریان بود.» پاتریک بر این باور است که شزم احتمالا برای مقاصد منفی آن داده‌های صوتی را جمع‌آوری نمی‌کرده گرچه همچنان ادامه داشته است. پاتریک با شزم تماس گرفت و آن‌ها جواب دادند: «از سرویس ضبط صدای پیوسته در iOs برای تحویل سریع ترانه‌ها به کاربران استفاده می‌شود.» جیمز پیرسون، از مدیران شزم، به پاتریک اطمینان داد که اپلیکیشن نسخه مک شزم را به زودی آپدیت خواهند کرد.
 
البته مشکل فقط از گوشی‌ها نیست. در سال 2015 روایتی از شنود میکروفن‌های تلویزیون هوشمند سامسونگ به گوش رسید. در قوانین حریم خصوصی شرکت سامسونگ آمده است: «اطلاع داشته باشید که مکالمات شما شامل مکالمات شخصی یا مکالمات حساستان می‌تواند جزو اطلاعاتی باشد که توسط اپلیکیشن‌های ثالث ضبط شود.»
 
آن‌ها بعدتر توضیح روشن‌تری را ارائه دادند: «ما داده‌های صوتی را نگهداری نکرده و آن‌ها را نمی‌فروشیم. اما اگر کاربری با رضایت خودش از امکان تشخیص صدا استفاده کند، آن داده‌های صوتی به شرکت‌های ثالث ارسال خواهند شد. در عین حال، داده‌های صوتی به یک سرور نیز فرستاده خواهد شد.»
 
علاوه بر این مسائل، احتمال هک شدن میکروفن‌ها و وبکم‌ها وجود دارد. پاتریک می‌گوید: «اساسا هر دستگاهی قابل هک شدن است.» هزاران پرونده مرتبط با هک شدن وبکم‌های کاربران در حال حاضر وجود دارد.
 
تفاوت بین سیستم عامل iOs و Android از نکات دیگری است که پاتریک به آن می‌پردازد: «هر اپلیکیشن در iOs باید برای تمام دسترسی‌هایش به وضوح از کاربر اجازه بگیرد و کاربرد نیز آشکارا آن را رد می‌کند یا می‌پذیرد. در اندروید اما اوضاع کمی متفاوت است. اپلیکیشن هنگام نصب تمام دسترسی‌ها را یکجا مطرح می‌کند. به نظرم اغلب کاربران بدون مطالعه جزئیات فقط روی اجازه (allow) کلید می‌کنند... اگر اپلیکیشنی اجازه دسترسی به میکروفن را از شما خواست، باید حواستان را خوب جمع کنید.»
 
خاموش کردن دسترسی میکروفن در برنامه‌ها کار ساده‌ای است. در گوشی‌های iPhone ابتدا به بخش تنظیمات برنامه‌ها (app’s settings) رفته و سپس Privacy را انتخاب کنید. سپس میکروفن را بر روی خاموش (off) قرار دهید. در اندروید نیز باید ابتدا به تنظیمات گوگل (Google Setting) مراجعه کرده و سپس Privacy را انتخاب کنید. حال می‌توانید دسترسی‌های مجاز برنامه‌ها را تغییر دهید.
 
ممکن است انواع برنامه‌ها از طریق میکروفن دستگاه‌های هوشمند از شما جاسوسی کنند. برای این کار باید دسترسی آن‌ها را قطع کرده و هنگام نصب اپلیکیشن‌ها به این موارد توجه کنید. راستی در آخر این را هم اضافه کنم که تولدم نزدیک است! اگر کسی می‌خواهد تبلیغات مرتبطی را نشانم دهد، بالاتر فهرست کالاهای مورد علاقه‌ام را گفته‌ام؛ فقط آن پوشک بزرگسالان را بیخیال شوید!
 
منبع: BBC World
ترجمه: وبسایت فرادید