در حالی که دو سال از تجاوز عربستان سعودی به یمن می گذرد، سخنان تازه وزیر خارجه عربستان مبنی بر آمادگی کشورش برای حضور نظامی در سوریه، نشان از تداوم تصمیم های غیر عقلایی در میان حاکمان سعودی دارد.
به گزارش «شیعه نیوز»، این روزها حرف و سخن پیرامون موضع گیری های جدید حکام عربستان سعودی، نقل محافل سیاسی است.«عادل الجبیر» وزیر امور خارجه عربستان در گفت و گو با روزنامه «زوددویچه سایتونگ» از آمادگی کشورش برای اعزام نیرو به سوریه همراه با آمریکا برای مبارزه با داعش در این کشور خبر داد.وی گفت: عربستان سعودی و دیگر کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس اعلام کرده‌اند که ما آماده مشارکت با ایالات متحده آمریکا در این راستا با نیروهای ویژه خود هستیم.
« این نخستین باری نیست که سعودی ها از تصمیماتی این چنینی صحبت می کنند. پیش تر نیز در 15 بهمن ماه 94 ژنرال «احمد عسیری» مشاور وزیر دفاع عربستان و سخنگوی عملیات نظامی این کشور در یمن، از آمادگی کشورش برای مشارکت در هرگونه عملیات نظامی در سوریه در صورت موافقت ائتلاف موسوم به مبارزه با داعش به رهبری آمریکا سخن گفت. اما با گذشت بیش از یک سال، بی اساس بودن این تصمیمات عربستان در عمل مشخص شده است.»
** تکاپوهای تازه از سوی حامیان منطقه ای
سخنان وزیر خارجه عربستان سعودی مبنی بر آمادگی کشورش برای حضور نظامی در سوریه در فضایی گفته شده که در این روزها شاهد موضع گیری های مشابه از جانب مقام های ترکیه نیز بودیم.
«رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری ترکیه در سفرهای منطقه ای اخیر خود بار دیگر از ایجاد منطقه امن و منطقه پرواز ممنوع در سوریه اشاره کرد. گویی آمدن ترامپ و نشانه ها از تصمیم وی برای تغییر راهبرد آمریکا در قبال بحران سوریه، انگیزه تازه ای به جبهه مخالفان منطقه ای دولت قانونی سوریه داده است تا بلکه بتوانند موقعیت خود را بهبود بخشند.
بدون شک درصدر این لیست عربستان و ترکیه قرار دارند که از همان ابتدای شروع ناآرامی ها در سوریه تصور می کردند که در مدت کوتاهی نظام سوریه به دست تروریست ها و مخالفان مسلح سرنگون خواهد شد. همین پیش بینی های غلط باعث رفتارهایی غیر عقلایی از جانب این بازیگران شد.
ریاض و آنکارا در موضوع سوریه رویکردی هماهنگ داشته اند و هر دو از مخالفان سرسخت دولت سوریه به شمار می آمدند اگرچه در ماه های اخیر بخصوص پس از کودتای نافرجام در ترکیه، آنکارا در حرکتی تدریجی تلاش دارد خود را از صف مخالفان دولت سوریه به صف حامیان آن نزدیک کند.
کفه ترازوی تحولات میدانی سوریه در یک سال و نیم اخیر، به نفع دولت «بشار اسد» رییس جمهوری سوریه سنگین شده است و موقعیت مخالفان مسلح و همچنین حامیان منطقه ای آنها بسیار ضعیف شد است.
حال در چنین فضایی بخصوص با روی کار آمدن رییس جمهوری جدید آمریکا، همزمانی اعلام آمادگی عربستان در کنار تحرکات این روزهای ترکیه که هم در قالب نظامی در خاک سوریه و هم در موضع گیری ای سیاسی شاهد آن هستیم، می تواند معنادار باشد. تنها معنایی که از رویکرد روزهای اخیر ترکیه و عربستان برداشت می شود، تلاش این دو کشور برای بهبود جایگاه و خروج از موقعیت ضعف است.
**تلاش برای بهبود موقعیت از راه نظامی گری
به همان میزان که شاهد انشقاق درجبهه مخالفان دولت اسد هستیم، همسازی در صف حامیان دولت قانونی دمشق چشمگیر است. به خصوص پس از نشست های مسکو و آستانه که ابتکار ایران و همکاری روسیه و ترکیه برگزار شد.
به نظر می رسد هدف عربستان سعودی از چنین اظهاراتی و تلاش برای حضور نظامی در تحولات سوریه، به دست آوردن موقعیت بهتر در فضای میدانی و در نتیجه آن فضای سیاسی سوریه و مذاکرات آتی باشد.
نکته مهم این جا است که صِرف حضور نظامی کشور «الف »در کشور «ب»، وزن کشور «الف »را بالا می برد و قدرت نفوذ و چانه زنی آن کشور را در مذاکرات سیاسی افزایش می دهد زیرا بخش هایی از خاک کشور «ب » در اختیار دارد.
در مورد ورود احتمالی نیروهای عربستان به خاک سوریه حتی اگر در خوشبینانه ترین حالت فقط برای رویارویی با داعش باشد، در نهایت به جنگ عربستان با ارتش سوریه منجر خواهد شد زیرا مبارزه با داعش برای عربستان به معنای یورش به شهرهای سوریه است.
حال نکته این جا است که آیا بعد از آن عربستان حاضر است به راحتی این شهرها را به ارتش سوریه بازگرداند؟ در این میان بر کسی پوشیده نیست که ریاض از مخالفان سرسخت اسد و درصدد برکناری وی از قدرت است. پس ممکن است با ورود نظامی به سوریه در صدد برهم زدن معادله ها و توقف پیروزی های میدانی اخیر دولت سوریه باشند.
فرجام سخن آنکه به نظر می رسد، سخنان این روزهای مقام های عربستان باز هم تکرار همان رویه آشنای سعودی است. آنها هرگاه تصمیم به کاستن از بحران های منطقه ای گرفته اند، جرقه های بحران دیگری زده شده است.
اقدام احتمالی عربستان چیزی جز تصمیمی عجولانه و بدون پشتوانه عقلی و نتیجه ی آن چیزی جز یک ناکامی و شکست دیگر برای سعودی ها، کشته شدن شمار بیشتری از غیرنظامیان برای سوریه و ناامنی و تنش افزون تر برای منطقه نخواهد بود.
البته به نظر می رسد که آنها با مطرح کردن این دست سخنان در فضای سیاسی ملتهب این روزهای خاورمیانه سعی در سنجیدن فضا و صف بندی ها دارند زیرا در عمل امکان و توان مداخله نظامی برای سعودی ها وجود ندارد.
برکسی پوشیده نیست که در حال حاضر عربستان در باتلاق یمن گرفتار شده و در حالی که این جنگ به پایان دومین سال خود نزدیک می شود، عربستان در اثر هزینه های ناشی از آن با کسری بودجه شدید دست و پنجه نرم می کند.
در زمانی که منطقه ی خاورمیانه بیش از هر چیز نیازمند عقلانیت، آرامش و ثبات است؛ اقدام های احتمالی عربستان، منطقه را به سمت بی ثباتی و ترویج نظامیگری آن هم شکل غیرقانونی آن پیش می برد. تردیدی نیست که تنش در منطقه و بحران سوریه راه حل سیاسی می طلبد نه تشدید اقدام های نظامی و مداخله جویانه.
