با دلگرم همراه باشید تا با ترفندهای مناسب برای برطرف کردن خساست همسرتان آشنا شوید.
اینکه همسرم خسیس است یعنی آخر خطر و هیچ کاری از دست من بر نمی آید؟ زندگی مشترک پر است از تناقض های رفتاری و غیر هماهنگی ها در افکار و.. که خساست زن و یا شوهر هم یکی از انهاست و بهترین راه برای حل این مشکل شناخت نوع خساست و رفع آن از راه و روش اصولی است .قبل از هرچیزی بد نیست به سخن شیخ اجل، سعدی اشاره کنیم که در باب هفتم گلستان گفته:«مالی به مشقت فراهم آرند و به خشت نگه دارند و به حسرت بگذارند، چنانکه حکیمان گویند سیم بخیل از خاک وقتی برآید که وی در خاک رود»!
خسیس عاطفی!
اگرچه در بیشتر موارد فردی را خسیس می نامیم که در مورد مسائل مالی (پول) و مادی (سایر دارایی ها) خساست دارد، ممکن است فرد در روابط عاطفی هم خسیس باشد. چنین فردی احساسات و هیجاناتش را با دیگران شریک نمی شود و از شادی های خود نمی بخشد. در چنین شرایطی، ترس از صمیمیت و تحت کنترل قرار گرفتن، فرد را آزار می دهد. این افراد بیشتر «گیرنده» اند تا «دهنده».
خسیس بودن یک رویکرد نسبت به زندگی است و همان طور که قبلا هم گفتم، فقط به مسائل مالی محدود نمی شود، پس محدود به مرد، به عنوان سرپرست خانواده، نیست، اما با توجه به اینکه خساست عمدتا در مورد پول و دارایی ها معنی می شود و مردان سرپرست خانواده و مدیرمالی هستند، شاید اثر خساست خانم ها کمتر از آقایان باشد، ولی در جایگاه خود به بروز مشکلات مشابهی منجر خواهدشد و زن خسیس هم می تواند به اندازه مرد خسیس، باعث به چالش کشیده شدن زندگی مشترک شود.
خسیس‌ها از دیدگاه علم
از نظر علم روان‌شناسی «سخاوت روح» یکی از ویژگی‌های مثبت روحی – روانی و رفتاری است که تقریبا در همه افراد- با اندکی تفاوت در میزان آن- وجود دارد. اما در برخی افراد این ویژگی رفتاری اجازه یا فرصت بروز و ظهور پیدا نمی‌کند و همین ناتوانی ، آنها را به فردی خسیس(اسکروچ) تبدیل می‌کند.خساست در شیوه خرج و پس‌انداز کردن، رفتارهای فردی و اجتماعی، ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگران، گوشه‌گیری، امتناع از حضور در جمع، توجه بیش از حد به رفتارهای دیگران و بررسی رفتارهای آنها به قصد انتقاد و ... مشاهده می‌شود.
آنها حتی در ابراز احساسات هم خساست می‌کنند! به این مثال توجه کنید؛ مدیر مؤسسه‌ای از اینکه کارمندان‌اش به خوبی کار می‌کنند، آگاه است اما خساست او اجازه نمی‌دهد تا با پاداش مالی یا حداقل تشویق زبانی از همکاران‌اش تشکر و تقدیر کند.در واقع «سخاوت» به صورت بالقوه در این فرد وجود دارد چون متوجه تلاش کارمندانش می‌شود ولی خسیس بودن او مانع از آن می‌شود که سخاوتمندی‌اش را نشان بدهد. این نمونه یکی از هزاران نمونه ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگران به دلیل خساست است.
خانواده در سایه خست
شاید زمان مجردی، خساست مشکلات فراوانی را برای فرد خسیس ایجاد کند که مهم‌ترین آن، جدا ماندن از جمع و تنها ماندن است. در واقع خساست اجازه نمی‌دهد اندکی از درآمد شخصی‌مان را صرف رفت و آمد یا خرید هدیه برای دیگران کنیم و در برنامه‌های دسته‌جمعی حاضر شویم. به این ترتیب، هر لحظه بیش از قبل از جمع فاصله می‌گیریم و در نهایت به فردی منزوی تبدیل می‌شویم. تا اینجای قضیه، فقط خودمان ضرر می‌کنیم؛ ولی بعد از ازدواج، وضعیت کاملا فرق می‌کند چون پای نفر دیگری هم در میان است.
بعد از تشکیل خانواده، خسیس بودن یکی از طرفین، به شدت بر روابط زوجین و رابطه آنها با یکدیگر تاثیر می‌گذارد؛ تا حدی که شاید به جدایی بینجامد؛ مگر آنکه هر دو نفر (زن و شوهر) مبتلا به مشکل خساست باشند تا بتوانند از بودن در کنار هم لذت ببرند. از مهم‌ترین مشکلات زندگی افراد خسیس با خانواده (همسر و فرزندان) می‌توان به این موارد اشاره کرد:
ناتوانی در برقراری ارتباط عاطفی؛ این افراد حتی نمی‌توانند از ساده‌ترین کلمات محبت‌آمیز برای بیان احساسات خود استفاده کنند. جالب اینکه اگر هم از این کلمات استفاده کنند، آزادی و آرامش در رفتارشان دیده نشده و همیشه حالتی از گرفتگی و ناراحتی در رفتار آنها مشاهده می‌شود. به نظر آنها خرید هر چیزی غیر ضروری است و بهتر است به جای آن در بانک پول پس‌انداز شود. خرید هدیه هم که اصلا محلی از اعراب ندارد و دور ریختن پول به حساب می‌آید. در مواقع اجبار هم پرداخت نقدی، بهتر از هر هدیه‌ای است. فاصله عمیقی در روابط زن و شوهر دیده می‌شود؛ سایه دائمی خساست در زندگی مشترک، باعث جدایی آنها از هم می‌شود چون یکی از طرفین نمی‌تواند نیازهای عاطفی و روحی- روانی طرف مقابل را برآورده کند. بگذریم از اینکه رفع نیازهای دیگر به طور کامل از یاد رفته است. ارتباط زن و شوهر به بحث‌ها و رفع نیازهای مالی محدود می‌شود. در نهایت نیز برای رفع هر نیاز- پس از یک جدال طولانی – باید همه افراد خانواده از چهارچوبی که فرد خسیس تعیین می‌کند، پیروی کنند. والد یا والدین (بسته به اینکه کدام‌یک به بیماری خساست دچار باشند) همواره از رفتارها و تلاش‌های فرزندشان در هر زمینه‌ای ناراضی هستند. این نارضایتی از مسائل درسی تا کارها و رفتارهای روزمره آنها را شامل می‌شود. اما این والدین برخلاف والدین کمال گرا – که برای موفقیت فرزندشان هزینه کرده و آنها را همراهی می‌کنند – هیچ تلاش و کمکی برای پیشرفت بیشتر فرزندشان نمی‌کنند و فقط توقع دارند. مردان یا زنان خسیس هر مسئله‌ای را با مسائل مالی می‌سنجند و «پول و درآمد» مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده در زندگی آنهاست. مثلا معیار محبتشان، مبلغ، کیفیت یا نوع هدایای خریداری شده است، نه زیبایی این کار. تصمیم‌گیری برای خرید هر وسیله ساده‌ای برای منزل باید با اجازه زن یا شوهر خسیس باشد. برای صدور این اجازه هم باید همیشه دلیل قانع‌کننده‌ای وجود داشته باشد؛ دلیلی که بتواند فرد خسیس را قانع کند. به این ترتیب، طرف مقابل از هر خریدی منصرف می‌شود.
به نظر شما زندگی‌ای که یکی از طرفین اختیار کامل دارد و دیگری هیچ اختیاری ندارد، به زندگی در زندان شبیه نیست؟
رفتارها آزادانه نیست؛ ترس از بروز واکنشی نامطلوب از سوی فرد خسیس بر همه رفتارها و روابط سایه افکنده و آزادی عمل را از همه افراد خانواده – به ویژه همسر – سلب کرده است. این افراد در برآوردن نیازهای فردی‌شان هم امساک می‌کنند؛ تا حدی که سلامتی‌شان هم در معرض خطر قرار می‌گیرد.
خساست ژنتیکی است؟!
خساست یک خصوصیت شخصیتی است. خصوصیات شخصیتی صفاتی هستند که همیشه با فرد و مشخصه او هستند. ما افراد را با صفات شخصیتی شان می شناسیم. مثلا وقتی می گوییم فردی خسیس است، یعنی خساست در بیشتر رفتارهای او دیده می شود. ژن ها بسیای از صفات شخصیتی را تعیین می کنند. یا دست کم، بر بروز و شدت صفات شخصیتی اثر دارند و اما در مورد خساست ژن مشخصی یافت نشده است.
طرز برخورد با شوهر خسیس در زندگی مشترک
تصور می شود ژن ها روی منش افراد (که بخشی از شخصیت آن هاست و خساست هم یکی از صفات منش فرد است) اثر زیادی ندارند، اما فرد را مستعد الگوهای رفتاری خصای می کنند که ممکن است به بروز صفات مشخصی منجر شود. مثلا ژن ها فرد را مستعد اضطراب می کنند و اضطراب با خسیس بودن مرتبط است. اخیرا مشخص شده ژنی به نام COMT که در سوخت و ساز یک ماده شیمیایی به نام دوپامین، نقش دارد، با صفت «سخاوت» مرتبط است.
خساست، اختلال روان پزشکی است؟
خسیس بودن به خودی خود یک اختلال روان پزشکی نیست و بیشتر یک دیدگاه نسبت به زندگی است، اما اگر شدید باشد، به اندازه بسیاری از اختلالات روان پزشکی بر زندگی خود فرد و نزدیکان او (خصوصا همسر و فرزندان) اثر دارد. در نگاه اول و طبق متون رسمی روان پزشکی، خسیس بودن یکی از علائم مهم در تشخیص نوعی اختلال شخصیت، به نام اختلال شخصیت وسواسی جبری است، اما توجه داشته باشیم که در این اختلال، فرد هم نسبت به خودش حساسیت دارد و هم نسبت به دیگران.
اگر فردی فقط نسبت به دیگران (مثلا همسرش) خساست داشته باشد، باید دنبال سایر نشانه های افراد خودشیفته باشیم. همچنین اگر فردی فقط نسبت به همسرش خساست نشان بدهد، اما در مورد خودش و سایر اطرافیان خسیس نباشد، باید مشکلات عاطفی و ارتباطی بین 2 نفر را درنظر بگیریم.
بچه ها می بینند...
بیشتر نگاه ها به خساست جنبه روان شناختی دارد. در این رویکرد، خساست محصول محیطی است که فرد در آن پرورش یافته است. الگوبرداری از والدین خسیس و زندگی در فقر 2 جنبه مهم در این مورد هستند. نوع نگاه خانواده به پول و شیوه برخورد آنها با مسائل مالی بر رویکردهای مالی و اقتصادی ما اثر دارد. از طرفی، زندگی در فقر باعث می شود فرد همیشه شاهد نگرانی پدر و مادرش درباره مسائل مادی زندگی باشد و اطمینان او نسبت به آینده از بین برود. او همیشه در این تصور است که نکند به روزگار فقیرانه قبلی برگردد.
براساس این دیدگاه، فرد خسیس تلاش می کند آن چیزی را جمع کند که تصور می کند «کمبود» داشته است و هرچه پول داشته باشد، باز هم نگرانی اش برطرف نمی شود.فرد خسیس با جمع کردن پول تلاش می کند برای خودش اطمینان خاطر بخرد. اگر خساست و دست و دل باز بودن را 2 سر یک طیف بدانیم، سمت دیگر طیف افراد ولخرجی هستند که هرگاه با تنشی مواجه شوند، مثلا عصبانی باشند، احساس تنهایی کنند یا حوصله شان سررفته باشد و حتی وقتی خیلی خوشحال باشند، به خرید می روند و معمولا دست خالی بر نمی گردند. این رفتار را هم تاحدی نتیجه سوء رفتار والدین و غفلت آنها در دوران کودکی فرد می دانند.
خسیس یا مقتصد؟!
اصولا تغیین مرز برای تشخیص «خساست» آسان نیست. آنچه مهم است تفاوت گذاشتن بین خسیس بودن و مقتصد بودن است. فرد مقتصد در زندگی هدف مشخصی دارد، اما این هدف مشخصا «جمع آوری پول» نیست. هدف فرد مقتصد ممکن است خریدن خانه یا خودرو، فرستادن فرزندان به دانشگاه، تامین هزینه های بیماری یا پس اندازد دوران پیری و بازنشستگی باشد. این هدف، هرچه باشد، برای تامین رفاه فرد یا خانواده است. هر فردی باید بتواند درآمد محدود و مشخص خود را طوری به تمام مخارج اختصاص بدهد که در هیچ مورد اساسی کم نیاورد.
این رفتار را رفتاری هوشمندانه، هدفمند و قابل درک می دانیم، اما فرد خسیس، حتی برای موارد ضروری هم خرج نمی کند. فرد خسیس پول را فقط برای فجایع آینده می خواهد. اگرچه غالبا این فجایع مبهم اند، بیشتر به صورت «اگر»هایی با احتمال اندک بیان می شوند که دیگران آن را درک نمی کنند. برخلاف فرد خسیس، فرد مقتصد خود را به بدبختی نمی اندازد یا سلامت جسمی و روانی خود و خانواده اش را به خطر نمی اندازد تا از یک بحران احتمالی در آینده جلوگیری کند.
یکی از مهم ترین وظایف سرپرست یک خانواده تامین رفاه و سلامت خانواده است. اگر فردی خود را مقتصد بداند، اما به دلیل رفتارهای مالی او، اعضای خانواده در فضایی پرتنش زندگی کنند و سلامت شان در خطر باشد، احتمالا موردی اشکال دارد. یادمان باشد خساست و دست و دل بازی به مقدار پول و دارایی ربطی ندارد. آنچه در خساست اهمیت دارد «اشتغال ذهن» با پول و جمع کردن آن است و فرد خسیس وقت و انرژی زیادی را قربانی جمع کردن پول می کند.
به طور خلاصه، تفاوت های عمده در تشخیص رفتار مقتصدانه از خساست عبارتند از:1 هدف از جمع کردن پول یا خرج نکردن آن، 2 قابل درک بودن و منطقی دانستن آن توسط دیگران، 3 عواقب نامطلوب رفتار.
این مشکل، خساست همسر، بیشتر توسط خانم‌ها بیان می‌شود ودر خانم‌های خانه‌دار که محل تأمین کلیه نیازهای‌شان، همسرشان است، خیلی شدید‌تر به چشم می‌آید.اما اگر شما هم از آن دسته افرادی هستیدکه همسرتان واقعاً خسیس است و این ویژگی به صورت یک مشکل آزار دهنده، آرامش زندگی‌تان را به هدر داده است، برایتان چند پیشنهاد داریم:
مانند هر مشکل دیگری در اولین مرحله شما را دعوت به آرامش می‌کنیم. فراموش نکنید که برای حل مشکلات رفتاری باید صبور بود و توقع نداشت که طرف مقابل در یک شب یا یک ماه بتواند رفتار خود را تغییر دهد. اگر بخواهید واقع‌بین باشید باید رویای یک همسر دست و دلباز را فراموش کنید. یک فرد خسیس نمی‌تواند تبدیل به یک انسان دیگر شود. فقط باید تلاش کنید تا رفتار او را تعدیل و ترمیم کنید. خساست‌های رفتاری اصولاً آموخته می‌شوند. تربیت دوران کودکی، نحوه رفتار والدین و حتی مشکلات زندگی ممکن است از همسر شما یک فرد خسیس ساخته باشد پس باید او را درک کرده و رفتار امروزش را یک رفتار عمدی برای آزار دادن خود به حساب نیاورید. و اگر به او و خساستش از این دریچه نگاه کنید کمتر ناراحت شده و آرام‌تر خواهید بود. تا قبل از ازدواج همسر شما متوجه آسیب‌های رفتارش نشده است، نهایتاً بخاطر خساستش از معاشرت صحیح با دوستان،گردش، لذت هدیه دادن و .... خود را محروم کرده بود اما در دوران متأهلی باید به او بفهمانید که خساستش می‌تواند ضررهای جبران‌ناپذیری به زندگی‌اش برساند و بزرگ‌ترین ضرر، نارضایتی شماست. البته هنر بیان و فهماندن این مطلب به او، چیزی است که ما نمی‌توانیم نسخه واحدی برای آن بپیچیم و به شما بگوییم اینگونه عمل کنید یا این حرف‌ها را بگویید، این توانایی شماست که طبق شناختی که از شریک زندگی‌تان دارید، راه نفوذ به او و بیان مشکل رفتاری‌اش را پیدا کنید. زمانی که از رفتار همسرتان غمگین و عصبی می‌شوید، ناراحتی‌تان را ابراز کنید؛ البته نه با دعوا و جنجال بلکه به او توضیح بدهید که از رفتارهای او ناراحت می‌شوید و خجالت می‌کشید. این توضیح و ابراز ناراحتی ما به شکل منطقی، تلنگری برای تجدیدنظر در رفتارهای نامناسب اوست. از نظر یک فرد خسیس، هر خریدی غیر ضروری است حتی ممکن است اگر قرار باشد هدیه‌ای برای سالگرد ازدواج و یا تولد شما برایتان تهیه کند، ترجیح بدهد آن را به صورت نقدی پرداخت کند البته از شما هم بخواهد تا بجای خرج کردن، آن پول را پس‌انداز کنید زیرا یک فرد خسیس خرید هر چیز را غیرضروری می‌داند پس توقع نداشته باشید که دسته‌گل برایتان بخرد بلکه درک کنید این خرج نکردن‌ها به معنی دوست نداشتن شما نبوده بلکه یک عادت رفتاری است. وقتی قصد دارید چیزی را بخرید، حتماً با او مشورت کنید. اگر به صورت انتحاری خرید کنید و بعد به او خبر بدهید، احتمالاً با رفتار بسیار نامناسب او روبه رو خواهید شد. فکر نکنید با تکرار این کار، عادت می‌کند .سعی کنید در مواقع آرامش، نیازتان را به داشتن و خرید آن وسیله با جملات منطقی بیان کنید. باید او راتوجیه کنید که واقعاً نیازمند داشتن آن وسیله هستید. توقع نداشته باشید اگر به دنبال تغییر مبلمان منزل هستید تنها به این علت که رنگ آن تکراری شده و یا خواهرتان مبلمانش را عوض کرده، همسر شما بپذیرد. برای خریدهای شخصی تنها بروید ولی قبل از بیرون رفتن از منزل، حتماً به همسرتان اطلاع بدهید تا احساس کنارگذاشته شدن به او دست ندهد. توافق کنید که این تصمیم برای سلامت روحی- روانی هر دوی ما لازم است. اگر تمرین کنید که برای موضوعات مختلف با یکدیگر همفکری کرده و صحبت کنید، دخل و خرج خانه‌تان هم می‌تواند مورد مشورت قرار بگیرد. مهم است که خود را انسانی بی‌فکر و بدون آینده‌نگری نشان ندهید بلکه کاری کنید تا همسرتان به مدیریت اقتصادی شما ایمان بیاورد. قبول دارم که خسیس بودن طرف مقابل می‌تواند بسیار آزار دهنده باشد اما اگر نتوانستید رفتارش را تعدیل کنید برای آرامش خودتان هم که شده، او را همین‌گونه بپذیرید.
گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
+ 1
- 0
