طب سنتی همواره تاکید زیادی بر این موضوع دارد که افراد برای پیشگیری از بیماری ها و عارضه ها و بهبود سطح سلامت، باید بر اساس مزاج و طبیعت بدن خود زندگی کنند. اما شاید برایتان سوال پیش آید که چگونه باید مزاج خود را تشخیص دهید؟ برای یافتن پاسخ این سوال و تشخیص و تعیین مزاج خود پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را تا انتها مطالعه کرده و با بدن خود بیشتر آشنا شوید.
شناختن مزاج: حرارت بدنحرارت درونی بدن می‌تواند یکی از معیار‌های مهم تشخیص مزاج در هر فردی باشد. به عبارت دیگر، سردی و گرمی بدن شما تا حدی طبع شما را نشان می‌دهد. به این منظور کافی است بخشی از بدن مانند ساعد خود را لمس و دقت کنید که حرارت این نقطه گرم است یا سرد. اگر با لمس قسمتی از بدن مثل ساعد یا بازو احساس گرما و حرارت کردید، مزاج تان گرم است. اما اگر احساس سرما کردید یعنی یکی از نشانه های سرد مزاجی را دارید.
رنگ پوستدومین معیار تشخیص مزاج هر فرد، بررسی رنگ پوست اوست. اگر رنگ پوست شما مایل به سفید باشد، نشانه کم خونی و سرد مزاجی شماست. پوست قرمز رنگ یا مایل به قرمز نشانه مزاج گرم و همچنین فشار خون بالاست. پوست زرد رنگ یا مایل به زردی، گرمی و خشکی مزاج را نشان می‌دهد که ناشی از غلبه صفرا در بدن است. پوست تیره و کدر نشانه مزاج سرد و خشک و غلبه سودا در بدن است. پوست سفید رنگ و مایل به رنگ گچ، نشانه غلبه بلغم و مزاج سرد و تر است.
موهاموها نیز مانند پوست در تشخیص مزاج کمک کننده هستند، زیرا جنس مو و میزان رشد آن در افراد مختلف که مزاج های متفاوتی دارند، فرق می‌کند. به این منظور باید مو، جنس، رنگ و کیفیت رشد آن را بررسی کنید. سرعت بالای رشد موها می‌تواند نشانه گرمی مزاج باشد. رشد کم موها مختص سردی مزاج است.
موی کلفت، رشد مو بیش از حد طبیعی در کنار سایر علائم مانند مجعد و حالت دار بودن موها نشانه گرمی و خشکی مزاج است. نازکی مو نشانه سردی و تری مزاج است و حتما باید درباره آن با یک متخصص طب سنتی مشورت کرد، چون ممکن است نتیجه یک بیماری باشد. موی صاف و لخت نیز یکی دیگر از علائم مزاج سرد و مرطوب در مردان و زنان است. رنگ موی سیاه در افرادی با طبع گرم و خشک دیده می‌شود. افرادی که موی آن ها سفیدی دارد، مزاج شان سرد و تر است.
بافت بدنافراد مختلف در مقایسه با هم بافت های بدنی متفاوتی دارند. حتما دیده اید که برخی افراد بدن محکم با بافت ها و عضلات سفت دارند یا گوشت بدن برخی دیگر نرم یا شل به نظر می‌رسد. این نکته در تشخیص و شناسایی مزاج کمک زیادی به شما می‌کند. اگر با لمس بدن خود احساس گرما کردید و متوجه شدید با فشار سر انگشتان، بافت بدن تان به راحتی فرو می‌‌رود و نرم است، یعنی مزاج تان رطوبت دارد و گرم و تر است.
اگر با لمس بدن تان احساس گرما و خشکی و زبری خفیفی زیر سرانگشتان دست تان احساس کردید، یعنی مزاج تان گرم و خشک است. گاهی بدن سرد است و پوست و بافت آن نیز نرم و نازک به نظر می‌رسد. در این زمان مزاج سرد و مرطوب یا در واقع سرد و تر است. وقتی بدن سرد و بافت بدن آن سخت و سفت باشد، شما مزاج سرد و خشک دارید.
عضلاتبررسی ظاهر و شکل اندام و میزان عضلانی بودن بدن نیز در تعیین طبع و مزاج افراد نقش مهمی دارد. اگر بالاتنه پهن و ستبر، عروق برجسته، نبض قوی و تاندون‌های ظریف تر باشند، مزاج گرمی دارید. اگر اندام‌ها کوچک و بالاتنه و نبض ضعیف و عضلات ظریف باشند، نشانه سردی مزاج است. چهره لاغر، پوست به استخوان چسبیده، مفاصل قابل مشاهده، غضروف حنجره و بینی برجسته یعنی مزاج خشک است.
خواب و بیداریساعت، کیفیت و چگونگی خواب شما در شناخت مزاج تان تاثیرگذار است. افرادی که در طول شبانه روز به اندازه کافی می خوابند با افرادی که در خوابیدن افراط و تفریط می‌کنند، طبع و مزاجی متفاوت دارند. اگر ساعت خواب شما بیشتر از حد مجاز، یعنی هشت ساعت باشد، مزاج سرد و تر یا سرد و مرطوب دارید. اگر ساعت خواب شما کمتر از هشت ساعت است و در بیشتر ساعات روز بیدار هستید، مزاج تان گرم و خشک است.
دفع فضولاتفضولات بدن شامل ادرار، مدفوع، عرق، ناخن، خون و… است و رنگ و کیفیت آن ها برای تشخیص نوع مزاج استفاده می‌شود. اگر رنگ مدفوع یا ادرار تیره تر از حد معمول یا بدبوتر از حد نرمال باشد، این نشان‌دهنده گرمی مزاج و غلبه صفرا در بدن است. بی رنگ بودن فضولات و کم بودن بوی آن از علائم سردی مزاج است.
نکتهاگر بدن شما هنگامی که در معرض گرما، سرما، خشکی و رطوبت محیط قرار می گیرید، با دمای محیط سازگار شد، یعنی غلبه مزاج خاصی اتفاق افتاده است. به عنوان مثال، اگر در معرض گرما قرار بگیرید یا خوراکی با طبع گرم بخورید و زود احساس گرما در شما ایجاد شود، این امر نشان‌دهنده گرمی مزاج شماست.
