مشهد شهری در شمال شرقی ایران و مرکز استان خراسان رضوی است. وجود حرم امام رضا (ع)، هشتمین امام مذهب شیعه، در این شهر، سالانه بیش از 13 میلیون زائر را به مشهد می‌کشاند. آسمونی در این مقاله به معرفی کامل شهر مشهد می پردازد.
حوضه رودخانه کشف‌رود که شهر مشهد در آن قرار دارد، به خاطر شرایط مناسب طبیعی، از پیش از اسلام به عنوان یکی از مناطق مورد توجه برای سکونت در خراسان به حساب می‌آمد. این منطقه ابتدا مسکن اقوام غیرآریائی بود. در نزدیکی شهر فعلی مشهد شهری بنام توس وحود داشته‌است. در اسطوره‌های ایرانی بنای اصلی شهر توس را به جمشید و تجدید بنای آن را به توس، پهلوان و سپهسالار ایرانی نسبت می‌دهند. توس در زمان خلافت عثمان به‌طور کامل توسط اعراب فتح شد. در دوره اسلامی این منطقه بخشی از ولایت توس به مرکزیت شهر تابران بود که آبادی‌های سناباد و نوقان که بخشی از مشهد کنونی هستند را نیز در بر می‌گرفت.
در دوران حکومت هارون عباسی، حمید بن قحطبه طائی والی خراسان بود که کاخی در باغی واقع در 1,5 کیلومتری سناباد داشت. در بهار سال 193 هجری قمری، هارون که برای سرکوب شورشی عازم سمرقند بود، در نوقان بیمار شد و بنا به وصیتش او را در آن باغ دفن کردند.
چند سال بعد در دوران خلافت مامون، در 202 هجری قمری، امام رضا که پس از یک سال اقامت در مرو عازم بغداد بود، در منزل امیر سناباد مسموم شد و مامون پیکر او را نزدیک قبر هارون به خاک سپرد. از آن پس آن نقطه «مشهد الرضا» به معنی «محل شهادت رضا» و به اختصار مشهد نام گرفت.
پس از حمله مغولان مردم شهر ویران‌شده توس به مشهد مهاجرت کردند و شهر توسعه پیدا کرد. مشهد در زمان حکومت نادرشاه افشار به عنوان پایتخت ایران انتخاب شد.
جغرافیا:
شهر مشهد مرکز استان خراسان رضوی با 204 کیلومتر مربع مساحت، در شمال شرق ایران و در طول جغرافیایی 59 درجه و 15 دقیقه تا 60 درجه و 36 دقیقه و عرض جغرافیایی 35 درجه و 43 دقیقه تا 37 درجه و 8 دقیقه و در حوضه آبریز کشف رود، بین رشته کوه‌های بینالود و هزار مسجد واقع است. ارتفاع شهر از سطح دریا 985 متر و فاصله آن از تهران 966 کیلومتر است.
جمعیت:
شهر مشهد، در سده اخیر از رشد جمعیت بالایی برخوردار بوده‌است. در نخستین سرشماری رسمی ایران که در سال 1335 انجام گرفت، این شهر، با 241,989 نفر جمعیت پس از شهرهای تهران، تبریز و اصفهان، چهارمین شهر پرجمعیت ایران بود. در سرشماری بعدی و در سال 1345، این شهر پس از تهران و اصفهان، جایگاه سوم را در بین شهرهای ایران داشت. در سرشماری سال 1355، مشهد، پس از تهران، دومین شهر پرجمعیت ایران بود و تا آخرین سرشماری در سال 1385، همین جایگاه را داشته‌است.
براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 خورشیدی، جمعیت شهر مشهد در این سال، بالغ بر 2,410,800 نفر بوده‌است.
گردشگری:
پیشینه بیشتر آثار تاریخی در این شهر به پس از قرن 8 هجری می‌رسد. از آن‌جمله می‌توان به مسجد گوهرشاد، میل اخنگان، مسجد هفتاد و دو تن، گنبد خشتی و مصلی طرق اشاره کرد. از شهر تاریخی توس بناهایی مانند گنبد هارونیه برجا مانده‌است. بازه هور نیز از قدیمی‌ترین بناهای موجود در محدوده شهر است که زمان ساخته‌شدنش را قرن سوم میلادی تخمین می‌زنند. آرامگاه افرادی چون نادرشاه و فردوسی و نیز مدارسی چون عباسقلی خان از دیگر آثار تاریخی موجود در شهر است.
ییلاقات اطراف مشهد، به خصوص شاندیز و طرقبه، زشک، نغندر، جاغرق، کوهسنگی، پارک جنگلی وکیل‌آباد و بوستان ملت و آبشار اخلمد از جمله مکان‌های تفریحی مورد توجه گردشگران هستند.
اقتصاد و صنایع:
صنایع غذایی، نساجی، شیمیایی و کانی غیرفلزی و صنایع قطعه سازی وفولاد کشاورزی از عمده‌ترین صنایع مشهد به شمار می‌آیند. مشهد دومین قطب تولید خودرو در ایران می‌باشد.
مراکز تجاری:
از مراکز بزرگ تجاری این شهر می‌توان به زیست‌خاور، الماس شرق، پروما، تابان، کیان و بازار رضا اشاره کرد.
به دلیل وجود جاذبه‌های فراوان تاریخی-مذهبی و فرهنگی در مشهد، درحال حاضر نیمی از هتل‌ها و هتل‌آپارتمان‌های ایران در شهر مشهد قرار دارند.
نمایشگاه بین‌المللی مشهد امروزه به‌عنوان بزرگترین و فعالترین نمایشگاه بین‌المللی تجاری در ایران بعد از نمایشگاه بین‌المللی تجاری تهران فعالیت می‌کند. مشهد به علت هم‌جواری با کشورهای آسیای میانه و موقعیت صنعتی سالانه میزبان ده‌ها نمایشگاه بین‌المللی است. در حال حاضر مدیریت سایت رسمی نمایشگاه‌های ایران بعهده نمایشگاه مشهد می‌باشد.
فرهنگ:
نشریات:نشریات مهم مشهد عبارت‌اند از روزنامه خراسان و روزنامه قدس که در سطح کشوری منتشر می‌شوند، و روزنامه شهرآرا که مخصوص شهر مشهد است.
سینماها:سینماهای فعال شهر به ترتیب تعداد تماشاگر هویزه، آفریقا، سیمرغ، قدس، بهمن، رسالت و سیمرغ می‌باشند.
دانشگاه‌ها و نهادهای علمی:
دانشگاه فردوسی مشهد دانشگاه علوم پزشکی مشهد دانشگاه خیام مشهد دانشگاه خاوران دانشگاه آزاد اسلامی مشهد دانشگاه آزاد اسلامی مشهد – دانشکده فنی سما دانشگاه پیام‌نور مشهد موسسه آموزش عالی سجاد مشهد موسسه آموزش عالی بهار موسسه آموزش عالی توس مشهد دانشکده فنی شهید منتظری دانشگاه امام رضا(ع) مدرسه علمیه آیت‌الله‌العظمی خویی موسسه آموزش عالی خاوران مشهد موسسه آموزش عالی اقبال لاهوریشهرهای خواهرخوانده:
سانتیاگو دکومپوستلا، اسپانیا کوالالامپور، مالزی لاهور، پاکستان کراکوف، لهستان(درحال انجام)مشاهیر:
ملک الشعراء بهار مهدی اخوان ثالث عماد خراسانی محمدرضا شجریان حشمت مهاجرانی داریوش ارجمند غلامحسین یوسفی محمد علی انصاری شیخ محمود حلبی حسین ملک رضاکیانیان ابراهیم نبوی علی شریعتی- اخبار حادثه ریزش ساختمان پلاسکو: کلیک نمایید
- همین حالا عضو کانال تلگرام شوید: کلیک نمایید
